Rekonstrukcja więzadła – kiedy rehabilitacja: zerwanie więzadła krzyżowego przedniego (ACL) jest bardzo często występującym urazem dotykającym staw kolanowy. Skutecznym sposobem leczenia tej przypadłości jest operacyjna rekonstrukcja więzadła. Bez niej, pacjenci nie odczuwają swojej pełnej sprawności fizycznej. Rekonstrukcja wykonywana jest głównie u sportowców i osób bardzo aktywnych fizycznie. Aby kończyna działała jak przed zerwaniem więzadła, po jego rekonstrukcji konieczna jest rehabilitacja.

Kiedy należy rozpocząć rehabilitację po rekonstrukcji więzadła?

Rehabilitacja powinna być wdrożona jak najwcześniej po przebytej operacji. Co ważne, pierwszy jej etap pacjent może rozpocząć, jeszcze przebywając w szpitalu. Możliwe jest to już po upływie 12 godzin od operacji. Po wyjściu ze szpitala osoba po rekonstrukcji może rehabilitować się w gabinecie fizjoterapeutycznym albo w domu. Warto podkreślić, że ból tudzież założone szwy nie stanowią przeciwskazania do rozpoczęcia procesu rehabilitacji. Celem wcześnie rozpoczętego leczenia jest natomiast:

• przywracanie zakresu ruchu w stawie,
• zniwelowanie dolegliwości bólowych,
• opanowanie stanu zapalnego,
• przywrócenie prawidłowych cech motorycznych,
• opanowanie wzorców ruchowych.

Rehabilitacja po rekonstrukcji ACL – co trzeba wiedzieć?

Czas, w jakim pacjent odzyska swoje zdrowie, jest kwestią indywidualną, tak samo, jak sposób rehabilitacji. Specjaliści zalecają przede wszystkim unieruchomienie kolana w ortezie pooperacyjnej, aczkolwiek nie w każdym przypadku. Chcąc odzyskać sprawność fizyczną, niezbędna jest dobrze dobrana i dopasowana pod daną osobę rehabilitacja po ACL. Fizjoterapię można wdrożyć od razu, nawet w szpitalu. Ważne jest jednak to, aby nie obciążać zbytnio operowanej nogi. Pierwsze ćwiczenia nie mogą być zbyt intensywne, a powinny opierać się na zginaniu stawu kolanowego oraz biodrowego, a także na nauce chodzenia o kulach. Po wyjściu ze szpitala pacjent powinien już osiągać wymagany zakres zgięcia stawu kolanowego, który wynosi 60-90 stopni. Często jednak nie jest w stanie osiągnąć pełnego wyprostu stawu.

Do 14 dni po przebytej rekonstrukcji przeprowadzana jest rehabilitacja, która obejmuje np.: chód o kulach, mobilizację rzepki, masaż czy schładzanie stawu. Pomiędzy 4-6 tygodniem chory osiąga już pełny wyprost stawu kolanowego, jednak w dalszym ciągu powinien kontynuować rehabilitację. Lekarza zalecają w tym czasie takie aktywności jak: wchodzenie i schodzenie po schodach, jazda na ergometrie rowerowym, rozciąganie mięśni łydek oraz tylnych mięśni uda, czy też chodzenie po równym i dosyć miękkim podłożu. W tym czasie niezbędne są też różne zabiegi fizykoterapeutyczne i masaże. Terapia może odbywać się w domu pacjenta, jednak musi czuwać nad nim specjalista.

Rehabilitacja po operacji rekonstrukcji więzadła – etapy

1. Rekonwalescencja

Jest to pierwszy etap, który trwa od przebycia operacji przez okres do 14 dni. W tym czasie niezbędne jest zminimalizowanie obrzęku oraz przywrócenia właściwej biomechaniki stawu kolanowego. Pacjent uczy się też poprawnego chodu, jak i obciążania kończyny operowanej. Etap ten służy do nauki aktywacji mięśnia czworogłowego uda.

2. Rozszerzanie zakresu ruchu

Kolejny etap trwa od 2 do 12 tygodni. Przez ten czas uzyskuje się pełny wyprost i zgięcie powyżej 130 stopni. Pacjent ćwiczy mięśnie operowanej kończyny, propriocepcję i jeździ na rowerku stacjonarnym.

3. Uzyskanie pełnego zakresu ruchomości

Ten etap trwa od 3 do 6 miesięcy. Pacjent nabywa już prawidłowy zakres ruchomości i odzyskuje siłę oraz moc mięśniową operowanej nogi. Celem rehabilitacji w tym czasie jest powrót pacjenta do truchtu oraz ćwiczeń ukierunkowanych na dyscyplinę sportową, którą chory uprawiał przez zerwaniem więzadła.

4. Powrót do pełnej sprawności

Ostatni etap trwa od 6 miesięcy do pełnego powrotu do aktywności sprzed operacji. Pacjent w tym czasie powoli wraca do sportu, zaczynając od delikatnych i mało wymagających treningów.

Rehabilitacja po rekonstrukcji więzadła – co wpływa na czas powrotu do zdrowia?

Udana operacja rekonstrukcji jest dla pacjenta dopiero początkiem drogi. Do pełnego wyleczenia niezbędne jest sprawne wdrożenie rehabilitacji. Postępowanie fizjoterapeutyczne różni się w zależności od zastosowanej metody operacyjnej. Niezależnie od niej, dane etapy rehabilitacji po rekonstrukcji więzadła muszą być dobrane w sposób indywidualny pod daną osobę. Jeśli chodzi o czas powrotu do zdrowia, może się on różnić, aczkolwiek średnio wynosi od 6 do 12 miesięcy.

Niekiedy jest on wydłużony, a na dokładny czas dojścia do zdrowia wpływa wiele czynników takich jak: czas podjęcia fizjoterapii po operacji, wiek pacjenta, wystąpienie powikłań śród- i pooperacyjnych, współistniejące uszkodzenia (np. zerwanie więzadła pobocznego, uszkodzenie łąkotki, chrząstki itp.), odpowiednie odżywianie i regeneracja, poziom wytrenowania pacjenta (zawodowiec/ amator/ osoba nie uprawiająca przed urazem regularnej aktywności sportowej), podejście pacjenta do rehabilitacji i jego motywacja do powrotu do sprawności, poziom siły mięśniowej oraz zakres ruchomości stawu kolanowego przed rekonstrukcją.