W jaki sposób oszczędzać energię cieplną w domu? Koszty związane z ogrzewaniem domu są obecnie bardzo wysokie i cena za ogrzewanie będzie najprawdopodobniej stale rosnąć. Dotyczy do szczególnie większości domków jednorodzinnych, ponieważ te, na ogół nie są podłączone do ogólnej sieci ciepłowniczej. Wymusza to ogrzewanie za pomocą gazu, paliw stałych (drewno, węgiel i ich pochodne) lub energii elektrycznej.

Jako że spalanie paliw kopalnych nie należy do ekologicznych, a polski prąd to w większości spalony węgiel, spodziewać się możemy podwyżek cen tych paliw, a co za tym idzie dalsze zwiększanie się kosztów produkowanej energii cieplnej. Można jednak z tym walczyć, ograniczając możliwość ucieczki ciepła z naszego domu. Dotyczy to w szczególności domostw, które zostały wybudowane przed rokiem 2000 (jest to data umowna), ponieważ wówczas paliwa były relatywnie tanie i mało kto zajmował się tematem domów energooszczędnych. Jak wspomniano obecnie mamy zgoła odmienną sytuację.

Docieplenie budynku

Ściany naszego domu to największa powierzchnia, przez którą ucieka nam ciepło. Niezależnie od tego, w jakiej technologii dom został zbudowany (drewniany, murowany, cegła czy szkielet), jeśli ściany nie są zaizolowane, wówczas tracimy mnóstwo ciepła. Docieplenie ścian nawet najtańszym i mało wydajnym systemem może ograniczyć ilość ciepła traconego nawet 40-50% (w zależności od warunków termicznych, jakie panują wewnątrz budynku oraz na zewnątrz). Dodatkowo izolacja poprawia komfort cieplny w lecie, ponieważ dom nie nagrzewa się tak szybko od słońca, jak ma to miejsce w przypadku ścian bez izolacji. Dzięki temu możemy również, patrząc w przyszłość zmniejszyć koszty chłodzenia domu, szczególnie że upalne lata będą coraz częstsze. Jeśli spojrzymy na temat izolacji z punktu widzenia termodynamiki, to okazuje się, że ocieplenie domu to nic innego, jak obłożenie go izolatorem cieplnym, który blokuje skutecznie przepływ ciepła w sposób dwukierunkowy. Kierunek przepływu ciepła zależy od tego, czy wyższa temperatura panuje w środku budynku, czy na zewnątrz (ciepło przepływa z ośrodków o temperaturze wyższej do ośrodków, o temperaturze niższej). Dzięki temu mamy w domu ciepło w zimie, a chłodno w lecie. Podobna zasada fizyczna dotyczy innych rozwiązań, jakie zostaną opisane. Wracając jednak do izolacji, jeśli zostanie ona wykonana z wysokiej jakości izolatora cieplnego i zostanie wykonana dokładnie, to możemy ograniczyć nawet o 90% ilość ciepła, jaka do tej pory ucieka przez ściany. Są jednak miejsca, gdzie również notujemy straty energii, a izolowanie ich izolatorem z przyczyn obiektywnych jest niemożliwe.

Okna

Okna w domu to kolejny czynnik, który ma znaczący wpływ na koszty związane z ogrzewaniem. Dotyczy to zarówno ich ilości (na co wpływu nie mamy, jeśli dom został już wybudowany, ale może nas skłonić ta informacja do bardziej racjonalnego podejścia do projektu, jeśli dom dopiero planujemy), jak i jakości oraz tego, w jaki sposób okna zostały zamontowane. Tanie okna zazwyczaj słabo izolują. Wynika to najczęściej z tego, że mają tylko dwie warstwy szkła, pomiędzy którymi jest najczęściej powietrze, które dość dobrze przewodzi ciepło. Drogie okna zazwyczaj z czasem nam się zwrócą, ponieważ nie dość, że ilość warstw może wynosić nawet 5, to dodatkowo pomiędzy nimi znajduje się gaz szlachetny (np. argon), który zdecydowanie gorzej przewodzi ciepło. Ważne jest również odpowiednie zamontowanie okien, czy to tych tańszych, czy to tych energooszczędnych. Dobre okno będzie nam co prawda ogranicza ucieczkę ciepła przez nie samo, ale ciepło będzie uciekało w dużej ilości przez ścianę naokoło niego z powodu lichego wykończenia, a nie o to przecież chodzi.

Dach

Dach to obok ścian część domu, przez którą ucieka najwięcej ciepła. Ciepło ucieka poprzez brak izolacji stropu oraz samego dachu, jak i sama konstrukcja dachu może bardziej lub mniej, predysponować dach to bycia bardziej lub mniej energooszczędnym. Kiedy mamy już wybudowany dom, to z konstrukcją dachu niewiele możemy zrobić. Możemy jednak zadbać o odpowiednią jego izolację. Sytuacja tutaj jest podobna do tej, jaka tyczy się ścian budynku. Najlepiej jest mieć zaizolowany zarówno strop, jak i samą powierzchnię dachu (oczywiście od wewnątrz). Izolację taką można obecnie wykonać w niemal w jeden dzień dzięki temu, że powstały systemy natryskowe izolacji termicznej. Systemy te są zaawansowane technologicznie oraz bardzo skuteczne.

Konstrukcja dachu jak wspomniano ma również olbrzymie znaczenie. Dach im jest prostszy, tym ma mniejszą powierzchnię oraz będzie w nim występowało mniej mostków termicznych. Idąc tym tropem, najbardziej energooszczędnym dachem będzie dach jednospadowy, następnie dwuspadowy, a na końcu dachy wielospadowe (im bardziej skomplikowane, tym z punktu widzenia termodynamiki gorzej). Ciekawe jest to, że dachy bardziej energooszczędne, są tańsze zarówno w samej budowie, jak i w zaizolowaniu. Obliczając koszty samej budowy domu, jak i potem jego eksploatacji czy wykończenia, dobrze jest pamiętać tę ciekawą, acz nieoczywistą zależność.